Çanakkale şehrine ait antik kalıntılar içinde Apollon’a adanmış kutsal bir alan olan Smintheion Antik Kenti, 1980 yılında başlayan kazı çalışmaları ile kültür miraslarımız arasına katılmış önemli bir eserdir. Tarihi Helenistik dönemlere kadar uzanan antik kentte yapılan çalışmalar sonucunda birçok farklı tarihi eser bulunmuştur.

Kuzeybatı Anadolu’da Biga Yarımadası’nın güneybatı köşesinde, Güneybatıda Baba Burnu’na (Babakale köyü) Lectum’a komşudur. Çanakkale’nin Ayvacık İlçesi, Gülpınar beldesi sınırları içerisinde bulunan, Bahçeleriçi mevkiinde yer alır.

Apollon Smintheus Tapınağı, Helenistik Çağ mimarisinin özelliklerini taşıyan önemli bir eserdir. M.Ö.150 yıllarından günümüze ulaşan ve mimarisinde Ion stilini görebileceğiniz tapınak, Troas’ın en önemli kutsal alanlarından biri sayılmaktadır. Troya Savaşı’ndan izler taşıyan kalıntılarda İlyada ile ilgili vazolar ve lahitler de bulunmaktadır.

Kazı çalışmalarının devam ettiği bölgede uzunluğunu 120 metre olduğu sütunların sadece bir kısmı ortaya çıkarılmıştır. Tapınağın ön ve arka bölümlerinde 8 adet uzun sütun yan kısımlarında ise 14 tane kısa sütun yer almaktadır. Mermer bloklarla inşa edilmiş olan tapınakta ön oda, kutsal oda ve arka oda olmak üzere 3 ayrı oda bulunmaktadır. Ayrıca yapımında kullanılan malzemelerin içinde; volkanik tüf taşlarının ve mermerlerin yer aldığı görülmektedir.

Tapınağın antik öyküsü ise; “Tenedos Kralı Khryse’yi koruyan Tanrı Apollon, Akhalar ile Troyalılar arasında geçen büyük savaşta Troyalıların yanında yer aldı. Troya halkı şükranlarını sunmak için Gülpınar’daki Apollon Smintheus Tapınağı’nı yaptılar” şeklindedir.

Tapınakta bulunan sütunların üzerindeki frizlerde Troya savaşının resimsel olarak tasviri ilk kez görüldüğü için tapınağın önemi artmaktadır.

Bu antik kente ilişkin diğer bir ilginç bilgi ise kazı çalışmalarının ilk olarak 1866 yılında başlamış olmasına rağmen 1982 yılına dek antik kentin bulunamaması olmuştur. Üzerine zeytinyağı fabrikası inşa edildiği için çalışmalara uzun süre ara verilmiştir. 1980 yılında alınan resmi bir kararla fabrika yıkılmış ve Antik Kent 1982 yılında ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca yanında bulunan diğer fabrika da müze haline getirilmiştir.

Her metre karesinde tarihin değişik izlerini taşıyan Çanakkale’de, Apollon Smintheus Tapınağı mutlaka görülmesi gereken yerler arasındadır.